Een visie op het concept ‘Zanshin’, waarom ‘een’ visie? Omdat je het op verschillende manieren kan beschrijven, iedereen een eigen betekenis geeft aan woorden, en ik graag mijn visie hierover met jou wil delen zoals ik het zie zodat jij hierover weer een eigen visie kan ontwikkelen en in eigen woorden kan vertellen.
Hoe ik Zanshin interpreteer
Over het algemeen is zanshin een begrip dat wordt gebruikt in alle budo krijgskunsten dus is de kans groot dat je het al vaker hebt gehoord.
Ik leg het altijd uit als
‘Total awareness with a soft gaze’
Zanshin gaat in essentie over je gemoedstoestand van voordat er een aanval is, tijdens de aanval, en na de aanval.
Het gaat over de kwaliteit en de diepte van de aandacht die je besteed aan de dingen om je heen, aan het aanvoelen van mensen om je heen en van het voelen van jouw eigen gemoedstoestand. Maar niet gefocust! Want focus betekent dat je andere dingen niet ziet. Vandaar mijn toevoeging van softe ‘gaze’.
Het is net als in Zen, je wilt in het hier en nu aanwezig zijn.
In het dagelijks leven is Zanshin aandacht hebben voor je omgeving.
Hoe ontwikkel je Zanshin?
Het is mogelijk om zanshin te ontwikkelen door jezelf in spannende of gevaarlijke situaties te brengen. Dit is waarom ik voorstander ben van Randori oefeningen. Je kan dit dan ondergaan zonder schade, of in ieder geval zo min mogelijk schade op te lopen.
Door je hier vaker aan bloot te stellen creëer je een bepaalde rust in jezelf waardoor je uiteindelijk (ultiem gezien) niet meer reageert wanneer de aanval komt, maar op het moment dat de intentie eraan voorafgaat!
Zanshin is in het dagelijks leven aandachtig zijn voor de omgeving zonder natuurlijk in paranoia te vervallen.
Zanshin op de mat
Na een immobilisatie of een worp zie je regelmatig dat Tori, nadat hij of zij de techniek heeft uitgevoerd, Uke nonchalant de rug toekeert. Dit is een houding die geen budo in zich heeft.
Het is vanuit budo belangrijk om de zanshin te laten zien en te ervaren door een techniek of een beweging netjes af te werken. Het kan immers zijn dat Uke niet verzoenend is en wordt eerder dan verwacht toch weer een aanvaller!
Ook vanuit de Aikido gedachte moet je altijd een vreedzame maar sterke aanwezigheid hebben waarbij je zowel let op je aanvaller (Uke) maar ook waakzaam bent voor jouw nabije omgeving. Laten we dus niet vergeten dat we een… krijgskunst aan het beoefenen zijn! Met deze waakzame houding laat jij Uke zien en voelen dat jij scherp en aanwezig bent en klaar om wederom te reageren met een soepele verdediging.
Blijf dus ten alle tijde fysiek en mentaal alert. Bovendien kan het verslappen van aandacht voor Uke als minachting of respectloos worden ervaren.
Zanshin is geen staat van opwinding
Zanshin is geen staat van opwinding, integendeel zelfs. Je moet onbewogen blijven zodat je aanvaller geen signalen opvangt over wat jij van plan bent te gaan doen, en om te voorkomen dat aanwezige agressie gaat escaleren.
Door kalm en alert te blijven ben je instaat om volledig mobiel te blijven en altijd snel te kunnen reageren. Dit doe je door zowel een ontspannen geest te hebben en tegelijkertijd een ontspannen maar alert lichaam. Maar let op, ontspanning betekent niet leeg. Een lichte spanning is nodig om je scherp te houden.
Zanshin Conlusie
Zanshin is dus niet alleen de aandacht die je hebt voor de anderen, maar juist ook de aandacht voor jezelf, jouw lichaam en geest. Door aan zanshin te werken verbetert jouw algemene houding en jouw Aikido. Wat jou ook in het dagelijkse leven in staat stelt om beter te reageren in conflict situaties op je werk, in de trein, op straat, in de auto. Dat wordt allemaal makkelijk mogelijk wanneer jij jouw fysieke en mentale spanningen los leer los te laten en je lichaam en geest conditioneert!
Wat fijn dat jij de tijd hebt genomen om deze blog te lezen. Ik ben ook benieuwd naar jouw visie op Zanshin. Is jouw ervaring of begrip anders dan de mijne? Jouw ideeën en visie vind ik waardevol omdat het mij ook weer aan het denken zal zetten.